Zbyt wysoka ekspozycja na estrogeny wiąże się między innymi z problemami takimi jak nowotwory piersi czy rak endometrium, polipami, mięśniakami, obfitymi miesiączkami. Termin dominacja estrogenowa oznacza, że zaburzony został stosunek między dwoma hormonami: estrogenem i progesteronem. Hormony te na wielu płaszczyznach muszą działać w odpowiednich proporcjach.

Co zatem powoduje zaburzenie równowagi między estrogenem i progesteronem? Do głównych czynników zaliczamy:

• Brak owulacji i zaburzenia w wydzielaniu progesteronu
• Ekspozycje na ksenoestrogeny ze środowiska
• Nadwaga i otyłość
• Zaburzenia metabolizmu estrogenów
• Źle dobrana antykoncepcja hormonalna ze zbyt wysokimi dawkami estrogenów

Do problemów z nadmiarem estrogenów przyczyniają się również niedoczynność tarczycy, PCOS, obciążenia wątroby, zaburzenia mikrobioty jelit czy chroniczny stres. Ten ostatni jest tutaj cichym złodziejem w dosłownym słowa tego znaczeniu – stan ciągłego stresu wymaga dużej ilości kortyzolu. Kortyzol jak i progesteron tworzą się z tego samego hormonu wyjściowego – pregnenolonu. Jeśli ciągle ogromną jego ilość pobiera kortyzol, nie starcza go dla innych hormonów, w tym progesteronu.

Ekspozycja na ksenoestrogeny środowiskowe również dokłada tutaj swoje trzy grosze. Są one zdolne do naśladowania własnych estrogenów poprzez łączenie się z ich receptorami i wywołania efektu takiego samego jak robią to własne endogenne estrogeny. Ksenoestrogeny występują w pestycydach, herbicydach, fungicydach (środki ochrony roślin, środki przeciw chwastom, środki chroniące uprawy przed grzybami).  Wiele środków sztucznych wykazuje również działanie ksenoestrogenne np.:

• bisfenol A (plastik, butelki, opakowania do żywności),
• ftalany (lakiery, farby, dezodoranty, lakiery do paznokci, szampony, perfumy, różne produkty kosmetyczne)

Ksenoestrogeny mogą zaburzać działanie układu immunologicznego – jest to również ważne w kontekście chorób autoimmunologicznych.

Nadmiar tkanki tłuszczowej jest istotnym elementem ze względu na wytwarzanie aromatazy w tkance tłuszczowej. Jest to enzym katalizujący reakcje powstawania estrogenów z androgenów. Warto uregulować masę ciała, jeśli jest taka potrzeba – aktywność,  sen i ujemny bilans kalorii są tutaj kluczowe. Po prostu aromatyzacja jest silniejsza u osób ze zwiększona ilością tkanki tłuszczowej.

Progesteron wydzielany jest przez ciałko żółte – dlatego tak ważny jest zdrowy owulacyjny cykl miesiączkowy. Np. w tkance endometrium znosi działanie proliferacyjne estrogenu. Odchylenia w długości trwania cyklu (zbyt długie lub zbyt krótkie cykle), brak objawów owulacji takich jak np. ból po jednej stronie w okolicy jajników w środku cyklu czy brak podwyższonej temperatury ciała w fazie lutealnej, powinny skłonić Cię do przyjrzenia się, jak wygląda sprawa z progesteronem. Oczywiście najdokładniej wystąpienie owulacji stwierdzi badanie poziomu progesteronu w 2 fazie cyklu.

Zaburzony metabolizm estrogenów – bardzo ale to bardzo ważny czynnik. Do sprawnego usuwania estrogenów wymagane są zdrowe jelita i mikrobiom jelitowy, sprawna wątroba, odpowiednia praca tarczycy. Kluczowe dla tego procesu są pierwiastki takie jak magnez, cynk, selen, żelazo oraz witaminy z grupy B (szczególnie B6, B3, foliany i B12).

Bardzo ważnym czynnikiem jest odpowiednie nawodnienie – nie doprowadzaj do odwodnienia i pamiętaj uzupełniać płyny!

Jeśli przyjmujesz antykoncepcje hormonalną a zauważasz u siebie tkliwość piersi, obrzęki, nudności, przybieranie na wadze, bóle głowy – skonsultuj ją ze swoim ginekologiem. Być może dawka hormonów jest zbyt wysoka i potrzebujesz ją zmienić lub odstawić.

Co więc zrobić, aby zadbać o równowagę estrogenową?

• Wprowadź do diety warzywa (szczególnie te kapustne – brukselka, brokuł, kalafior, kapusty, jarmuż, kalarepa) – zawierają składniki usprawniające usuwanie estrogenów.
• Zadbaj o odpowiednią podaż błonnika w diecie.
• Nawadniaj się!
• Wyrównaj niedobory witamin z grupy B oraz składników mineralnych, bardzo ważny jest tu magnez (jeden z enzymów metabolizujących estrogeny go zużywa).
• Zadbaj o aktywność fizyczną (spoć się, dotleń, pobudź cyrkulację).
• Zbadaj gospodarkę czerwonokrwinkową – anemie zaburzają metabolizm estrogenów.
• Warto zadbać o czas na odpoczynek i relaks – czas wolny, joga, ćwiczenia oddechowe itp. super się sprawdzą.
• Jeśli zauważasz problemy z jelitami np. zaparcia, wzdęcia, biegunki, gazy – skonsultuj się ze specjalistą, jelita są ogromnie ważne przy usuwaniu estrogenów.
• Odstaw alkohol i przetworzone jedzenie – daj odpocząć wątrobie.
• Uzupełnij poziom witaminy D3, rozważ suplementację kwasami Omega 3 EPA/DHA.
• Ogranicz konwencjonalne, marketowe mięso niskiej jakości .
• Usuń z codziennego życia w miarę możliwości plastikowe butelki, zamień chemię gospodarczą na naturalną, ogranicz ilość syntetycznych kosmetyków.

Z suplementacji przydatna może okazać się dobrze dobrana probiotykoterapia, Diindolometan, Indolo-3-karbinol, Omega 3, witamina D3, zmetylowany B-complex czy magnez.

Zdrowia!