17 lis 2020

Melatonina a zdrowie hormonalne kobiet

Melatonina kojarzona jest ze snem – i słusznie…

Blog dla kobiet - dietetyka hormonalna

Melatonina kojarzona jest ze snem – i słusznie. Jest to hormon wydzielany przez szyszynkę, który reguluje funkcje zegara biologicznego. Wytwarzana jest z L-tryptofanu, z tego samego aminokwasu co serotonina, czyli neuroprzekaźnik szczęścia i dobrego samopoczucia. Będąc dokładniejszym – melatonina powstaje z samej serotoniny. Aby ta reakcja mogła zajść sprawnie, organizm musi mieć odpowiednie poziomy witaminy B6, B12, folianów, żelaza czy cynku. Melatonina jest ściśle związana z rytmem dobowym. W dzień jej poziom jest niski. Wzrasta dopiero wieczorem, a swoje najwyższe wartości osiąga między 2-3 w nocy. Wydzielanie melatoniny zależne jest od światła – to dlatego tak ważne jest dla głębokiego, regenerującego snu, aby spać w zaciemnionym pomieszczeniu i nie narażać się na ekspozycje światła niebieskiego przed zaśnięciem.


Melatonina nie jest wytwarzana tylko przez szyszynkę – produkcja jej zachodzi również w jelicie! Synteza melatoniny jelitowej nie jest zależna od zegara biologicznego, pobudza ją obecność pokarmu. Za jej wytwarzanie w jelicie odpowiedzialne są komórki APUD. Badania wykazują, że spadek ilości tych komórek skorelowany jest z większym ryzykiem zachorowania na raka okrężnicy.

Po pierwsze melatonina jest antyutleniaczem i wykazuje działanie antyoksydacyjne. Wpływa na zwiększenie GPx (peroksydaza glutationowa) czy SOD (dysmutaza ponadtlenkowa). Oba enzymy są silnymi antyutleniaczami i dbają o to, aby w organizmie nie dochodziło do nadmiernego stresu oksydacyjnego. Nadmiar stresu oksydacyjnego negatywnie wpływa na dojrzewanie komórek jajowych. Melatonina wykazuje tu działanie ochronne, co zapewnia komórkom jajowym odpowiednie środowisko do dojrzewania. Melatonina więc może stanowić czynnik wspierający płodność.

MELATONINA A ESTROGENY I NOWOTWORY

Estrogeny łącząc się ze swoimi receptorami wywierają efekt proliferacyjny (wzrostowy). Niektóre typy nowotworów takie jak rak endometrium, jajników czy piersi uważa się za estrogenozależne. To dlatego nadmierna ekspozycja na estrogeny i brak równoważącego działania ze strony progesteronu uważana jest za czynnik zwiększający ryzyko powstawania tego typu nowotworów. Progesteron zmniejsza liczbę receptorów dla estrogenu ER-alfa i ER-beta dzięki czemu wykazuje działanie przeciwstawne – dlatego tak ważna dla kobiet jest OWULACJA! Melatonina również wykazuje działanie antyestrogenowe. Nie wiąże się ona bezpośrednio z receptorami estrogenowymi i nie wpływa na wiązanie estrogenu z receptorem, ale za pośrednictwem receptora M1 zmniejsza poziom ekspresji receptorów estrogenowych i hamuje przyłączenie kompleksu ER-estradiol do ERE (estrogen response element) na DNA. Melatonina wykazuje również działanie hamujące enzym aromatazę (CYP19), która wpływa na konwersje androgenów w estrogeny. Aromataza wykazuje nadekspresję w nowotworach gruczołu piersiowego, jajnika i endometrium, co zwiększa poziom estrogenów w tych miejscach.

Źródło: https://www.pbkom.eu/sites/default/files/artykulydo2012/38_1_177.pdf

Dzięki temu może wykazywać działanie przeciwnowotworowe w nowotworach estrogenozależnych. Zmniejsza nadmierną proliferacje komórek zależnych od estrogenów. Dodatkowo melatonina może wiązać się z kalmoduliną i przez to hamować cykl komórkowy.

Poprzez swoje działanie przeciwzapalne i zmniejszające stres wywołany wolnymi rodnikami melatonina może stanowić również świetne wsparcie przy PCOS czy endometriozie. Wzrost melatoniny w płynie pęcherzykowym wydaje się być ważnym czynnikiem, który zapobiega atrezji pęcherzyków, co wspiera środowisko do rozwoju pęcherzyka. Ciekawostką jest, że płyn pęcherzykowy przedowulacyjny zawiera wyższe stężenia melatoniny niż osocze, a w komórkach ziarnistych jajnika znajdują się receptory dla melatoniny. Dlatego wiele wskazuje na to, że ma ona swój udział właśnie w rozwoju pęcherzyków, owulacji i czynności lutealnej. Dzięki temu wpływa na poprawę płodności. Sen naprawdę jest dobry prawie na wszystko 🙂